Dün akşam sinir harbiyle geçti. Uykusundan uyandıktan sonra biraz mızmızlık yaptı. Bir süre sonra normale dönünce başladı oynamaya. Artık biraz daha rahat ve kendine güvenerek yürüyor. Hatta eline kocaman telefon şeklindeki oyuncağı alıp öyle yürüyor. Bisiklete binmeyi yeni öğrenmiş birinin daha kendini götüremezken arkasına başkasını da alması gibi birşey. Bir süre Selinle vakit geçirdikten sonra gözümüz TV’ye kaydı. Aslında akşam olduğu zaman TV’yi kapatmayı çok istiyorum. Ama bunu şimdiye kadar pek yapamadık. Biz TV izlerden Selin önce kendi kafafını yumruklamaya başladı. Sinir oluyorum bu hareketine. Önce nazikçe yapma dememe rağmen yapmaya devam etti. Sonra koltuğun arkasına geçip kafasını duvara vurmaya başladı. Benim şalterler işte o an attı. Bağırarak yapmamasını söyledim. Sonra pişmanlık duyarak söylüyorum; “Bu kız aptal galiba” gibi bir söz çıktı ağzımdan. Ama görünen manzara o şekildeydi. Bazen onun daha küçük bir çocuk olduğunu unutuyorum sanırım. Olaya anne müdehale etti. Sen nasıl aptal dersin, deyince aramızda da tartışma çıktı. Evde bir fırtına kopmuştu, bundan kurtulmanın en iyi yolu kaçmaktı. Nitekim öyle yaptım ve saatin daha 22:00 olmasına rağmen uyumaya gittim.
Hafiften uykuya daldığım anda Selin’in üzerime çıkmaya çalıştığını farkettim. Karnımın üzerine oturdu ve başladı zıplamaya. Kafasını göğsüme yaslayınca dayanamayıp sevdim, sarılıp bir güzel öptüm. Yaptığımdan ve söylediklerimden pişman oldum. Onun bir bebek olduğunu unuttum bir an. Bugün de bu konuyu araştırdım. internette çok yararlı yazılar vardı. Bu davranışı bir çok bebek sergiliyormuş. Genelde de 3 yaşında kendiliğinden geçiyormuş. Sebepleri arasında pek çok şey sıralanıyor. Peki Selin’in bu davranışı yapmadaki sebebi ne olabilirdi? İşte bize de bunu bulmak düşüyor. Aşağıda www.ipekyilmaz.com‘dan bir alıntı var, buyrun:
Kafa vurma çocuklar arasında şaşırtıcı derecede yaygın bir davranıştır.
Küçük çocukların yaklaşık %20′si kasıtlı olarak kafalarını vurular. Erkek çocukların bunu yapma eğilimi kız çocuklarınkinden üç kat daha fazladır. Kafa vurma genellikle ilk yılın ikinci yarısında başlar ve 18-24 ay arasında tavan yapar. Çocuğunuzun kafasını vurma huyu birkaç ay, belki de birkaç yıl sürebilir ama çoğu çocuk 3 yaşında bu alışkanlığı bırakır.
Bu davranışı yapmanın olası sebepleri:
1- Kendini Rahatlatma: Garip gelse de çoğu çocuk bunu rahatlamak için yapar.Uykuya dalarken, gece kalktıklarında bazense uykularında ritmik bir şekilde kafalarını vururlar. Gelişim uzmanları ritmik bir şekilde (sallanan sandalyedeki gibi) ileri geri gitme hareketinin çocuğunuzun kendini rahatlatmasına yardımcı olduğunu söylüyorlar.
2- Acıyı Hafifletme : Eğer bebeğininizn canı yanıyorsa (diş çıkarma veya kulak enfeksiyonu döneminde) kafasını vurararak dikkatini başka bir yöne çekmek ve böylece acıyı daha az hissederek kendini rahatlatmak istiyor olabilir.
3- Kaygı, Endişe: Eğer çocuğunuz öfke nöbetleri sırasında kafasını yere vuruyorsa bazı güçlü duygularını ifade etmek istiyordur.Çocuğunuz henüz duygularını ifade etmeye yetecek kadar konuşamıyor. Bu nedenle bunun yapmak için fiziksel tepkiler veriyor. Yine aynı şekilde bu gerginlik anında kendini rahatlatmak istiyor olabilir.
4- Dikkat çekme ihtiyacı: Devam eden kafa vura davranışı dikkat çekmek istemenin bir işareti olabilir. Doğal olarak çocuğunuzun kendine zarar verdiğini gördüğünüzde onun için endişeleniyor ve birşeyler yapıyorsunuz. Sizin onun üstüne düştüğünüzü görmek çocuğunuzu memnun ediyor ve dikkatinizi çekmek için bu davranışı yapıyor olabilir.
5- Gelişimsel bir problem: Bazen otizm veya diğer gelişim problemleriyle birlikte kafa vurma davranışı göürlebilir-ancak çoğu durumda bu sadece davranışsal bir sorundur.Ciddi bir sorunun işareti olması durumu çok nadirdir.
NELER YAPMALI:
Ona ilgi gösterin – ama kafasını vurduğunda değil: Çocuğunuza yeterince zaman ayırıp ona ilgi gösterdiğinizden emin olun. Bu davranışında ısrar ederse hiç abartmayın, onu cezalandırmaya kalkmayın ve engellemeye çalışmayın. Bu, kötü davranışı pekiştirebilir. Çocuğunuz durumu anlamak için henüz çok küçük ve sizin karşı çıkmanız işleri daha da kötü hale getirebilir.
Yaralanmasını engelleyin: Kafasını vurduğu yerlerdeki tehlikeli çıkıntıları ve diğer şeyleri dikkatli bir şekilde kamufule edin, çocuğunuzun kendine zarar vermesini engelleyecek tedbirler alın.
Çok endişelenmemeye çalışın: Çocuğunuzun orası burası morarabilir ama korkmayın. Kafa vurma genellikle öz-denetimli bir davranıştır. Yani çocuğunuz kendi kafasına zarar verecek kadar sert vurmaz. Acı eşiğinin farkındadır ve o eşiği aştığı zaman vurmanın şiddetini azaltacaktır.
Çocuğunuzun ritm sevgisini başka şekillerde beslemeye çalışın: Belli ki çocuğunuz sürekli ve kuvvetli bir ritmden hoşlanıyor. Vurmanın yerini alacak başka bir şey bulun. Uzmanlar dans etmeyi, marş marş yapmayı, davul çalmayı veya alkış çalmayı öneriyorlar. İsterseniz çocuğunuzun odasına bir metronom da koyabilirsiniz. Bu onu rahatlatır ve sürekli bir ritm verir. Çocuğunuzun gün içinde enerjisini boşaltacak aktiviteler yapması da kafa vurma davranışını azaltabilir.
Sakinleştirici bir uyku öncesi düzeni oturtun: Çocuğunuz kafasını vurarak günün yorgunluğunun çıkarıyorsa, uykudan önce sıcak bir banyo, kucağınızda hafif sallama, alçak sesle anlatılan güzel bir masal veya yatak odasında çalacağınız yumuşak bir müzik ona yardımcı olabilir. Uyumadan önce sırtını sıvazlayın veya alnını okşayarak birkaç dakika odasında kalın.
Çocuğunuzun vurmaları aşırıya kaçarasa doktorunuza danışın.
Uzman psikolog SİNEM OLCAY da benzer şeyleri www.anneoluncaanladim.com da yazmış:
Bebeklerde ve küçük çocuklarda kendi elini kullanarak ya da beşiğinin kenarı gibi başka bir nesneye çarparak kafasına vurma davranışı tahmin edilenden çok daha sık karşılaşılan bir durumdur. Bu davranışın genelde 9 ay civarı başlayıp 18-24 ay arasında en yüksek seviyeye ulaştığı ve pek çok çocukta 3 yaş civarında tamamen bittiği görülür.
Çocukların kafasına vurma davranışının kendi kendini rahatlatma amacına hizmet ettiği düşünülür. Eğer çocuğunuz özellikle onu tasvip etmediğiniz zamanlarda kafasına vuruyorsa bu, davranışın “engellenme” duygusuna verdiği fiziksel bir tepki olduğunu gösterir. Küçük çocuklar, duyguları sözlerle ifade etme becerisi henüz yeterince gelişmediğinden engellenme, kızgınlık ve bazen de sevinç gibi yoğun duygularla başa çıkamayıp kafasına vurarak kendini rahatlatmaya çalışabilirler.
Çocukların kafasına vurma davranışıyla başa çıkabilmek için uygulayacağınız en sağlıklı yöntem, onu gün içinde uzun süreli olarak sıkıntı durumunda bırakmaktan kaçınmanız ve kendi kafasına vurduğu zamanlar hariç, ona olumlu anlamda bolca ilgi göstermenizdir.
ONUNLA KONUŞUN VE OYNAYIN
Çocuğunuzla gün boyu birlikte olan kişilerin onunla yeterince konuşup oyun oynadığından emin olun. Eğer çalışıyorsanız, eve gelince aynısını siz de yapın. Ayrıca, yaptığı bir şeyin tasvip edilmemesi karşısında hissettiği engellenme duygusunu sözlerle açıklamanız çocuğunuzun duyguları tanımasını ve onları düzenleyebilmeyi öğrenmesini sağlar. Böyle durumlarda örneğin; “Şimdi kızdın biliyorum ama … yapmana izin veremem” , “Kızgınlığın geçene kadar sana sarılayım” gibi şeyler söylemeniz, hem duygularıyla başa çıkabilmesine yardımcı olur hem de duyguların isimlerini öğretir.
Çocuğunuzun dil becerileri ve duyguları anlatan kelime hazinesi geliştikçe kendine ifade biçimi sözel hale dönecek ve kafasına vurma davranışı daha çabuk ortadan kalkacaktır.